Muhasebe Süreci
(Temel Muhasebe Bilgileri)
Dr.Hasan Yalçın, YMM, E.Hesap Uzmanı
Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerde muhasebe süreci açılış kaydı ile başlar. Dönem başı bilançosu çift taraflı kayıt yönteminin başlangıcına esas olan bilançodur. İşletmenin mevcutları, alacakları ,borç ve özsermayesi dikkate alınarak açılış bilançosu veya dönem başı bilançosu tespit edilir. Açılış bilançosunda yer alan aktif ve pasif kalemler ilk yevmiye maddesini oluşturur.
Bilançonun aktifinde yer alan hesaplar borçlandırılır, bunun karşılığında pasifte yer kalemler ise alacaklandırılır. Bu kayıda açılış kaydı denir. Yevmiye defterine ilk yapılan kayıttır. Bu kayıttan hareketle defteri kebirde her kalem için ayrı bir hesap açılır.
Dönem içindeki bütün ticari işlemler muhasebe belgelerine dayanarak önce yevmiye defterine, daha sonra ise defteri kebire aktarılır. Büyük defter olarak da adlandırılan defteri kebire yapılan kayıtların sayısal doğruluğu tespit edilmek üzere her ay sonunda aylık mizan çıkartılır. Aralık ayı sonunda çıkazrılan mizana genel geçici mizan denir. Bu mizanda bütün bilanço ve gelir tablosu hesapları yer alır. Genel geçici mizandan sonra işletmede envanter çalışmaları yapılır ve işletmenin kar ve zararı tespit edilir. Bu süreçte yapılan kayıtların hepsine envanter kayıtları denir. Bu envanter kayıtlarından sonra çıkartılan mizana genel kesin mizan denir.
Genel kesin mizanın bakiyelerinden hareketle işletmenin dönem sonu bilançosu oluşturulur. Genel kesin mizanın bakiyeleri yıl sonunda yapılacak ters kayıtla kapatılır. Mizanda alacak bakiyesi veren hesaplar borçlandırılır borç kalanı veren hesaplar bakiye kadar alacaklandırılır. Bu yevmiye maddesine kapanış kaydı denir. Takip eden yılda bu yılın kapanış bilançosu açılış bilançosu olur ve muhasebe süreci açılış kaydı ile yeniden başlar.