Bağımsız Denetime Tabi Olan Firmalarda Yönetim Kurulu Faaliyet Raporları

SMMM / Audit Partner Hakan Günaydın

TTK’nun 516. maddesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu hazırlaması gerektiğine ve bu raporda yer alacak hususlara ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Aynı Kanun’un 402. maddesinde ise hazırlanan yıllık faaliyet raporunun, denetçi tarafından, finansal tablolar ile tutarlılığı ve gerçeğe uygunluğu açısından değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, şirketin, o yıla ait faaliyetlerinin akışı ile her yönüyle finansal durumunu, doğru, eksiksiz, dolambaçsız, gerçeğe uygun ve dürüst bir şekilde yansıtması gereken bir rapordur. Bu raporda yer alan finansal durum açıklamaları, finansal tablolara göre değerlendirilir. 

Anılan kanun metninde yer alan finansal tablolardan kasıt Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülmüş bulunan finansal tablolardır.

Ülkemizde Türkiye Muhasebe Standartları açısından iki türlü finansal raporlama çerçevesi bulunmaktadır. Bunlardan ilki “Türkiye Finansal Raporlama Standartları - (TFRS)” olup ikincisi ise “Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı - (BOBİ FRS)”dir. 

Ülkemizde bağımsız denetime tabi olan şirketlerde dahil olmak üzere tüm sermaye şirketleri yasal kayıtlarını Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planını esas alarak oluşturmaktadırlar. Daha sonra bu kayıtlardan hareketle çeşitli düzeltme ve sınıflandırma işlemleri yapılarak bağımsız denetime tabi tutulacak finansal raporlama seti oluşturulmaktadır.

Dolayısıyla bağımsız denetime tabi şirketlerin yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporlarının yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı bu iki finansal raporlama çerçevesi kapsamında düzenlenen finansal tablolardaki verileri içermesi gerekmektedir. Bu nedenle bağımsız denetime tabi şirketlerin yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları Vergi Usul Kanunu düzenlemelerine göre hazırlanmış finansal tablolardan hazırlanamaz. Bu kapsamda sadece bağımsız denetime tabi olmayan firmaların yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları Vergi Usul Kanunu düzenlemelerine göre düzenlenen finansal bilgileri içerebilir.

Bunun yanında zorunlu olarak bağımsız denetime tabi olan firmalar haricinde ihtiyari olarak yukarıda belirtilen finansal raporlama çerçevesine uygun finansal tablo hazırlayarak bu finansal tablolarını bağımsız denetime tabi tutan firmalar da bulunmaktadır. 

Bu durumda olan firmalara ilişkin hazırlanacak olan yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporlarında hangi finansal bilgilerin yer alması gerektiği ise uygulamada tartışmalıdır. Hazırlanacak olan yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporlarında Vergi Usul Kanunu düzenlemelerine göre hazırlanmış finansal tabloların kullanılabileceğini belirten görüşlerin yanı sıra Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanan finansal tablolara ait bilgilerin kullanılması gerektiğini belirtenler de vardır. Yukarıda yer alan kanuni düzenlemelerden hareketle bu durumda da Türkiye Muhasebe Standartlarına göre hazırlanan finansal tablolara ait bilgilerin kullanılmasının daha uygun olduğu söylenebilir.

Öte yandan tereddüt edilen bir diğer husus ise ana ortaklığın hazırlanacak olan yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarında hangi finansal bilgilerin yer alması gerektiği üzerinedir. Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu düzenlemelerine göre hazırlanmış finansal tablolarda konsolidasyon hükümlerine yer verilmemişken Türkiye Muhasebe Standartlarında konsolidasyon esasları düzenlenmiştir. Bu kapsamda ana ortaklığın hazırlanacak olan yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarında yer alan bilgilerin bağımsız denetimden geçmiş konsolide finansal bilgileri içermesi gerekmektedir.

Son olarak konuyla ilgili çıkarılmış olan yönetmelikte yıllık faaliyet raporunun ilgili olduğu hesap döneminin bitimini izleyen iki ay içinde hazırlanması gerektiği belirtilmiştir. Ancak Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun finansal tabloların hazırlanmasının ilave bir zaman gerektirmesi ve hazırlanan bu finansal tabloların bağımsız denetime de tabi olması belirtilen süreler içerisinde yıllık faaliyet raporu hazırlamasını güçleştirmektedir. Bu hususa ait düzenlemenin finansal rapor yayınlanma tarihleri ile aynı tarihe alınması daha uygun olabilir.