Holding Organizasyon Yapıları

Dr.Hasan YALÇIN (E.Hesap Uzmanı-YMM) 

Türkiye’deki holdingleşme hareketi 1970’li yıllarda başlamıştır. O dönemdeki yasal düzenlemeler Holdingleşmeyi teşvik edici ve holdingleşmeye avantaj sağlayıcı nitelikte olup. Söz konusu avantajlar 1980 ’li yıllarda son bulunmasına rağmen holdingleşme hareketi hızla devam etmiştir.

Bu gün itibariyle Türkiye ’deki holding sayısı binleri geçmesine raÄŸmen baÅŸarılı organizasyonların, yönetsel anlamda holding organizasyonuna sahip yapılanmaların sayısı  20 ile 30 arasındadır.

Uluslararası holdinglerde ortalama faaliyet gösterilen sektör sayısı 5 ile 12 arasında değişmekte iken Türkiye ’de bu rakam 26 ’ya kadar çıkmaktadır. Türkiye ’deki holdinglerde sektör başına 3 ile 4 arasında firma düşerken, bu rakam uluslararası firmalarda sektör başına 7 ile 8 arasındadır.

Türkiye deki başarılı holding organizasyon yapılarına baktığımız zaman hepsinin ortak bazı özellikler taşıdığını görmekteyiz. Sözkonusu bu ortak özellikler aşağıda özetlenmiştir.

1.Holdinglerin tamamında holdingin en üst yönetim birimi olarak yönetim kurulu yer almaktadır. Yönetim kurulunun başkanı aynı zamanda holdinginde başkanlık görevini yapmakta olup üye sayısı holdinglere göre farlılık arz etmektedir.

2.Holdinglerin yönetim kurulundan sonra gelen yönetim birimi icra kuruludur. Ä°cra kurulu holdinglerde, yapıları aynı olmakla beraber icra komitesi ve yürütme kurulu olarak da  adlandırılmaktadır.

 Ä°cra kuruluna icra kurulu baÅŸkanı baÅŸkanlık etmekte olup, baÅŸkanın fonksiyonu aynı olmakla beraber holdinglerde adlandırılması farklı olabilmektedir. Ä°cra Kurulu BaÅŸkanı için en sık kullanılan unvan CEO’dur. Ä°ngilizce bir kelime olmasına raÄŸmen Türkçe de özellikle iÅŸ hayatında sürekli kullanılmaktadır.

 3.BaÅŸarılı holding yapılanmalarında icra kurulundan sonraki yapılanma grup baÅŸkanlıkları ve/veya koordinatörlükler ÅŸeklinde olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta grup baÅŸkanlıkları ve/veya koordinatörlüklerin genelde iki farklı kategoride deÄŸerlendirilmeleridir.

 Birinci kategoride deÄŸerlendirilen baÅŸkanlık (ve/veya koordinatörlükler) iÅŸlevsel grup baÅŸkanlıklarıdır. Holding ÅŸirketlerine destek hizmet saÄŸlayan grup baÅŸkanlıklarıdır. Bunlar holdinglerde benzer adlarla yer alan grup baÅŸkanlığı (ve/veya koordinatörlerden)oluÅŸmakta olup sık kullanım ÅŸekli aÅŸağıdaki gibidir.

Ø  Ä°letiÅŸim Grup BaÅŸkanlığı (koordinatörlüğü)

Ø  Mali Ä°ÅŸler Grup BaÅŸkanlığı (koordinatörlüğü)

Ø  Finansman Grup BaÅŸkanlığı (koordinatörlüğü)

Ø  Bütçe ve Denetim Grup BaÅŸkanlığı(koordinatörlüğü)

Ø  Hukuk MüşavirliÄŸi

Bu baÅŸlıklar altında  toplanan grup baÅŸkanlıklarının (veya koordinatörlerin) temel fonksiyonu holding ÅŸirketlerinde kendi uzmanlık alanındaki koordinasyonu saÄŸlamak ve birlikte hareket etme avantajlarını kullanarak uygulama birliÄŸi ve efektif yönetimi gerçekleÅŸtirmektir.

Başka bir ifadeyle bu başlık altında toplanan bütün grup başkanlıklarının temel fonksiyonu destek hizmettir. Grup başkanlığı görevini ifa edenler genelde kendi alanında en üst düzeyde uzman niteliğe sahip kişilerdir. Bu fonksiyonu ile holdinge bağlı şirketler holding olma avantajını kullanarak her alanda yalnız başına bir şirketin istihdam edemeyeceği bir kadronun hizmetlerinden faydalanma imkanı bulmaktadır.

Diğer bir önemli hususta bu başlık altında toplanan grup başkanlıklarının kendi alanları ile ilgili holdingin bütün şirketlerinden sorumlu olmalarıdır.

İkinci kategoride görülene grup başkanlıkları Sektörel Grup Başkanlıklarıdır. Bu başlık altında toplanan grup başkanlıkları direkt operasyona yönelik grup başkanlarıdır. Bunlar özellikleri gereği faaliyet gösterilen sektörün adı ile anılmaktadır. Turizm Grup Başkanlığı, Boya ve Kimya Grup Başkanlığı örnek olarak gösterilebilir.

Bu grup baÅŸkanlıkları holding ÅŸirketlerinin operasyonu ile direkt ilgilenmektedirler. DiÄŸer baÅŸlık altında toplanan grup baÅŸkanlıklarının aksine destek hizmet deÄŸil yönetsel fonksiyonları vardır. Bu fonksiyonları gereÄŸi holding ÅŸirketlerinin tamamından deÄŸil sadece kendi grubu altına giren ÅŸirketlerden  sorumludurlar.

ÖrneÄŸin bir holding ,turizm, enerji ,inÅŸaat ,gıda sektöründe faaliyet göstermekte ise  Gıda Grup BaÅŸkanı sadece gıda sektöründe yer alan ÅŸirketlerin performansından sorumludur. Ä°nÅŸaat sektörünün performansı gıda grup baÅŸkanının sorumluluk alanına girmez.

4.BaÅŸarılı holdinglerdeki organizasyon yapısı, yönetsel kurulların yetki ve sorumluluk dağılımı incelendiÄŸi zaman aÅŸağıdaki derecelendirme ortaya çıkmaktadır. Derecelendirmeye  ÅŸirketlerdeki en üst yönetici olan Genel Müdür seviyesinden baÅŸlanmıştır.

Genel Müdür birinci dereceden bağlı olduğu grup başkanına karşı sorumludur ve rapor ve bilgilendirmesini grup başkanına yapar. Genel Müdürün sorumluluk alanı sadece şirketi ile sınırlıdır.

Grup BaÅŸkanı birinci dereceden holdingin icra kurulu baÅŸkanına (CEO’ ya) karşı  sorumludur. Raporlandırılması ve bilgilendirilmesini direkt Ä°cra Kurulu BaÅŸkanına (CEO ’ya) yapar.

Grup Başkanının sorumluluk alanı sadece kendi grubuna bağlı şirketlerle sınırlıdır. Örneğin Turizm Grup Başkanı sadece turizmde faaliyet gösteren şirketlerin performansından sorumludur.

Ä°ÅŸlevsel Grup BaÅŸkanı da birinci dereceden Holding icra kurulu baÅŸkanına (CEO’ya) baÄŸlı olup raporlama ve bilgilendirmeyi  direkt olarak CEO’ya yapar. Ä°ÅŸlevsel Grup BaÅŸkanı kendi konusu ile ilgili olarak holding ÅŸirketlerinin tamamından sorumludur.